Sözel Davranış Aşamaları Değerlendirme ve Yerleştirme Programı (VB-MAPP, Verbal Behavior Milestones Assessment and Placement Program) otizm spektrum bozukluğu ve gelişimsel yetersizliği olan diğer çocukları başta dil ve sosyal beceri alanları olmak üzere çeşitli gelişimsel alanlarda değerlendiren, ayrıca kendi beceri izleme sistemine dayalı olarak her bir çocuk için bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanması ve uygulanmasına rehberlik eden bir programdır.

Skinner “sözel davranış (verbal behavior)” terimini işaret dili, sembol değişimi (ör: PECS), yazılı dil, jestler veya iletişim tepkilerinin gözlenebileceği tüm iletişim biçimleri şeklinde tanımlamaktadır. VB-MAPP, B.F. Skinner’ın dil analizi, davranış analizi ilkeleri ve gelişimsel dönüm noktalarına dayalıdır. VB-MAPP, Skinner’ın sözel davranış çalışmalarına dayalı olarak Dr. Mark L. Sundberg tarafından geliştirilmiştir. Dr. Sundberg’in bu konuda 1970’li yıllardan günümüze değil uygulamalı ve kuramsal çalışmaları bulunmaktadır.

VB-MAPP yaygın olarak otizm spektrum bozukluğu ve gelişimsel yetersizliği olan diğer çocukları değerlendirmek üzere uygulamalı davranış analizi eğitimi almış kişiler tarafından kullanılmaktadır. Uygulamacılar öncelikle davranış analistleri, özel eğitimciler, dil-konuşma terapistleri ve psikologlardır. VB-MAPP anne-babalar tarafından da kullanılabilir.

VB-MAPP’in Amacı ve İçeriği

• VB-MAPP’in amacı eğitimcilerin, farklı alan uzmanlarının ve ailelerin etkili ve doğru bir şekilde Otizm Spektrum Bozukluğu ve diğer gelişimsel yetersizlikleri olan çocukların öğrenme, dil ve sosyal becerilerini değerlendirebilmeleridir.


• Değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak VB-MAPP bağlamında müdahale sürecinin planlanması ve yürütülmesi de söz konusudur.


• VB-MAPP öğrenmeyi ve dil gelişimini etkileyebilen güçlükleri de belirlemeye yardımcı olabilecek bir değerlendirme programıdır.


• VB-MAPP değerlendirme süreci, üç farklı gelişimsel dil ve öğrenme yaş aralığına göre (0-18 ay, 18-30 ay, 30-48 ay) uygun şekilde sıralanmış 170 adet ölçülebilir aşamadan oluşmaktadır.


• VB-MAPP değerlendirmesi sonuçları temelinde ise bireye özgü bir program oluşturularak, bireye bu programa dayalı olarak özel eğitim desteği sunulmaktadır.


• VB-MAPP sadece ayrıştırılmış ortamlarda değil, kaynaştırma/bütünleştirme ortamlarında da kullanılmaktadır.

VB-MAPP Türkiye Oluşum Süreci

• OSB ve dil gelişiminde güçlükleri olan bireyler başta olmak üzere tüm gelişimsel yetersizliği olan bireylerde yaygın ve etkili olarak kullanılan bu değerli eserin Türkçe’ye uyarlama çalışmaları Prof. Dr. Yeşim Güleç Aslan, Prof. Dr. Onur Kurt ve Prof. Dr. Hasan Gürgür tarafından gerçekleştirilmiştir.


• Türkiye’de Otizm Spektrum Bozukluğu ve gelişimsel yetersizliği olan diğer çocukların eğitimine önemli katkılar sağlama potansiyeli olacağını düşünülen VB-MAPP’in yazarı Dr. Mark Sundberg ile iletişime geçilip resmi tüm izinler alınmıştır.


• VB-MAPP’in Türkçe’ye çevrilmesi sürecinde adım adım teknik kavramların doğru kullanımı, içeriğin anlaşılır olması boyutunda çalışmalar gerçekleştirilmiştir. VB-MAPP Türkiye’nin uyarlanması süreci yaklaşık 2 yıl sürmüştür.

VB-MAPP Çevrildiği Diller

• Arabic Protocol


• Arabic guidebook


• Mandarin


• French (app and web-based only)


• Italian Vannini Editoria Scientifica srl


• Polish


• Spanish (app and web-based only)

VB-MAPP TÜRKİYE EKİBİ

Sözel Davranış Aşamaları Değerlendirme ve Yerleştirme Programı’nın (VB-MAPP, Verbal Behavior Milestones Assessment and Placement Program) Türkçe uyarlamaları ve uygulama çalışmaları Anadolu Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Onur Kurt ve Prof. Dr. Hasan Gürgür ile İstanbul Medeniyet Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yeşim Güleç Aslan’ın yer aldığı proje ekibi tarafından gerçekleştirilmektedir.